Fenix - de Tornado, Rotterdam

Fenix, het nieuwe kunstmuseum over migratie, nodigt uit tot verwondering, verbinding en een nieuw uitzicht op de stad. Dat zicht heb je vanaf de Tornado, die als sprankelend baken boven de historische havenloods uittorent. Als co-architect van Fenix heeft Powered by EGM deze toren bouwkundig uitgewerkt. Met zorgvuldige aandacht voor het verleden en oog op de toekomst verbindt het project technologie, historie en architectuur tot een unieke nieuwe stedelijke plek.

Voortbouwen op geschiedenis

De keuze voor deze plek is geen toeval: Fenixloods II was ooit, toen het complex nog de San Franciscoloods heette, de grootste en belangrijkste overslagloods van Rotterdam. Aan diezelfde kades lieten miljoenen mensen Europa achter zich, of begonnen ze er juist een nieuw bestaan. De loods toont nog steeds de dynamische stadsgeschiedenis die tot op de dag vandaag voelbaar is. De restauratie vereiste respect voor deze gelaagde geschiedenis. Het Rotterdamse Bureau Polderman heeft het restauratieplan vervaardigd zodat het gebouw gerestaureerd is naar de stijl van de jaren 50. Bouwkundige uitdagingen, zoals verzakte funderingen en niveauverschillen, zijn ingenieus aangepakt. Door nauwkeurige modellering en innovatieve oplossingen, waaronder het loszagen van elementen en toepassen van lichtgewicht betonnen vloeren, werd het mogelijk de oude loods te behouden én geschikt te maken voor de nieuwe cultuur- en museumfunctie.

De Tornado is een metafoor voor de reis van een migrant

Ma Yansong – Oprichter en hoofdarchitect van MAD Architects

Ontmoeting tussen oud en nieuw

Het ontwerp koppelt verleden en heden. De nieuwe Tornado zweeft visueel en constructief los van het oude monumentale gebouw, met de spiegelende roestvaststalen huid als moderne blikvanger. De Tornado gaat letterlijk door het dak, een driedimensionaal gevormde glazen atriumkap. Binnenin biedt het museum verhalen over migratie: universele thema’s als afscheid, thuiskomen en identiteit krijgen hier letterlijk en figuurlijk een plek onder een nieuw dak. Zo ontstaat ruimte voor reflectie en dialoog, op een kruispunt van culturen en generaties.

Vindingrijk vakmanschap

De realisatie van de Tornado vroeg om samenwerking tussen internationale ontwerpers, ingenieurs en lokale vakmensen. Elk detail is uitvoerig onderzocht en tot in het kleinste detail ontworpen: van het spaceframe met duizenden unieke stalen onderdelen tot de naadloze spiegelende bekleding die het daglicht vangt. De wervelende trappen en glazen platformen sluiten netjes en comfortabel aan bij de publieksfunctie van het museum. Uiteindelijk waarborgen technologische hoogstandjes, zoals automatische scenario’s voor uitzetting en krimp, de duurzaamheid en betrouwbaarheid van de Tornado.

Perspectief op de stad

Met een indrukwekkende hoogte van 30 mt. en de glanzende huid markeert de Tornado de vernieuwde Fenixloods II als oriëntatiepunt aan de Maas. Het gebouw draagt bij aan de levendigheid op Katendrecht en versterkt Rotterdam als stad die vernieuwt met behoud van haar ziel. Door het combineren van cultureel erfgoed, krachtig design en aandacht voor mens en omgeving slaat dit project een brug tussen historie en toekomst.

Fenix geeft een podium aan ervaringen en verhalen van migranten van over de hele wereld. Het verhaal van Fenix is het verhaal van Rotterdam, van de wereld en van jou

Anne Kremers – Directeur Fenix

Een nieuwe plek voor mensen

Fenix biedt een warm welkom aan iedereen. Het ontwerp is open en uitnodigend – afgestemd op bezoekers en medewerkers. Het is voelbaar in de publieke trappen, royale balustrades, antislip-oppervlakken en brede vluchtroutes die voor comfort en veiligheid zorgen. De nieuwe lobby, Plein en de daktuinen nodigen bezoekers uit samen te komen, te ontmoeten en zelf het uitzicht op de stad te ervaren. Zo biedt Fenix niet alleen een herinnering aan het verleden, maar ook een huis aan de verhalen van vandaag.

Coarchitect in uitwerking en ontwerp

Vanaf het voorlopig ontwerp in 2018 is EGM verantwoordelijk voor de bouwkundige uitwerking van zowel de transformatie en de verbouwing van het casco als de technische uitwerking van de Tornado en de nieuwe museumlobby. Daarnaast zijn we coarchitect voor een deel van het casco. Overall verzorgt EGM de uitwerking van het voorlopig, definitief, technisch en uitvoeringsontwerp en de realisatiefase. Alle bouwkundige werkzaamheden zijn compleet uitgevoerd in BIM, vanwaaruit ook alle ontwerp- en werktekeningen zijn vervaardigd. En als BIM-manager coördineerde EGM alle modellen van de samenwerkende partijen.

Team

EGM architecten: Vincent Ketting, Gary Cornel, Darko Andric, Dennie Groenendijk, Erik Pijnacker, Ferri Szabó, Frank Wapenaar, Oscar Picón, Raymond van Katwijk, Rik van Rijkevorsel, Sophie Borgdorff, Toon van Bokstel, Vincent Tjahjoko, Yannick Hoogstrate, Yohandry Martina

Samenwerking: Stichting Droom en Daad, MAD Architects, Bureau Polderman, Dura Vermeer, CSM Steelstructures, IFS Building Systems, CIG, LBP Sight, De Bosman bedrijven, DWA, IMd Raadgevende Ingenieurs

Erkenningen

• BIM Award 2024 – Winnaar categorie Publieke Gebouwen, en Publieksprijs
• Dak van het jaar 2025 - Winnaar

^{Fotos: IFS Building Systems | Iwan Baan | Titia Hahne Photography | Gregg Telussa | Iris van den Broek | Mounir Raji}